مطلبی پیرامون چینه ها

  با یاد و نام خدا

  مطلبی پیرامون لایه های رسوبی

================== 

  لایه بندی یا چینه بندی

لایه بندی یا چینه بندی یکی از مهمترین خصوصیات سنگهای رسوبی است. طبقه یا لایه را می توان به صورت جسم ورقه مانندی تعریف کرد که دو بعدش در مقایسه با بعد سوم ( ضخامت ) زیاد است. ضخامت لایه از چندین متر تغییر می کند. از نظر ابعاد نیز طبقات متفاوتند و ممکن است تا چندین کیلومتر نیز گسترش داشته باشند. هر طبقه از طبقات مجاور خود توسط یک سری خصوصیات مشخص می‌شود. این خصوصیات ممکن است اختلاف در اندازه ی ذرات ( شیل ، ماسه سنگ و کنگلومرا و .... ) باشد و یا اینکه اختلاف درترکیب. ذغال، شیل و آهک ، سختی ، رنگ و مشخصاتی نظیر آنها سبب مشخص شدن لایه شود. در بعضی موارد نیز ممکن است دو طبقه با مشخصات مشابه، بوسیله یک طبقه نازک از یکدیگر جدا شوند.

هرچند که طبقه ممکن است از یک منطقه ی وسیع به حالت مستوی و مسطح دیده شود، ولی غالبا در نتیجه ی تاثیر نیروهای تکتونیکی، از حالت مستوی ( مسطح ) خارج شده و در حالت کلی بایستی آنرا بصورت یک سطح در نظر گرفت. وضعیت اولیه ی طبقات هنگام تشکیل معمولا به حالت شیب‌ دار در خواهند آمد. در بعضی موارد، شرایط اولیه ی رسوب گذاری طوری است که طبقه ی تشکیل شده، از همان ابتدا به حالت غیر افقی است. مثلا هنگامی که رسوب گذاری در دامنه ی دره ‌ها، قسمت های شیب ‌دار کف دریاها، روی جزایر مرجانی و در محیطهای نظیر آن انجام می شود، طبقات در حالت تشکیل نیز به صورت شیب‌ دار خواهند بود.

مشخصات طبقه

در حالت کلی می‌توان طبقه را قسمتی از سنگهای رسوبی دانست که بین دو صفحه موازی محدود است. سطح بالایی به نام سقف یا کمر بالا و سطح پایین لایه خوانده می شود. شیب و امتداد این صفحه به نام شیب و امتداد سطح لایه بندی معروف است. رُخنِمون لایه محلی است که طبقه در سطح زمین مشاهده می شود و به عبارت دیگر، فصل مشترک طبقه با سطح زمین را رُخنمون آن می گویند.

ساختمان داخلی لایه

ساختمان داخلی لایه، به شرایط فیزیکی و جغرافیایی محیط رسوب گذاری بستگی دارد و با توجه به تنوع این شرایط، در حد وسیعی تغییر می کند. در حقیقت، ساختمان داخلی لایه تابع نحوه ی قرار گرفتن ذرات تشکیل دهنده ی آن است.

قلوه سنگ : قلوه سنگ‌هایی که بوسیله رودخانه‌ها حمل می‌شوند، طوری در برابر جریان قرار می گیرند که حداقل مقاومت را داشته باشند. و بدین ترتیب، زاویه ی تمایل آنها در خلاف جهت جریان می باشد. نحوه ی قرار گرفتن فسیل‌ها نیز تابع جریان آب است. مثلا صدفهای طویل اغلب به موازات جریان آب رودخانه‌ها قرار می‌گیرند. صدفهایی که به شکل مخروط هستند، به طریقی قرار می گیرند که نوک مخروط، در جهت جریان باشد.

توجه : این مطلب در سطحی بالاتراز مطلب درسی شما و صرفا جهت مطالعه و آشنایی بیشتر شما با موضوع لایه های رسوبی است. برای ادای امانت، آدرس آن هم ذکر شده است.

منبع : http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page