فصل دوم علوم پنجم : تغییرات مواد

  با یاد و نام خدا

  فصل دوم علوم پنجم : تغییرات مواد

------------------------- 

1- مواد به چند شکل تغییر می کنند؟ دو شکل تغییر فیزیکی و تغییر شیمیایی.

2- تغییر فیزیکی را تعریف کنید؟ در تغییر فیزیکی شکل، اندازه و حالت جسم تغییر می کند مانند پاره کردن کاغذ.

3- تغییر شیمیایی را تعریف کنید؟ در تغییر شیمیایی یک ماده به ماده ی جدیدی تبدیل تبدیل می شود و رنگ، بو و مزه ی جسم تغییر می کند مانند تهیه ی ماست از شیر.

4- مواد چند حالت دارند؟ سه حالت، جامد، مایع و گاز.

نشانه های تغییر شیمیایی :

 1- تشکیل رسوب :  

هرگاه در اثرمخلوط کردن دو یا چند محلول، یک رسوب ایجاد شود ( محلول کدر شود )، یک تغییر شیمیایی روی داده است. تشکیل سفیدک روی لباس پس از شستن، یک تغییر شیمیایی است ( رسوب کردن گل در آب گل آلود یک تغییر فیزیکی است ).

 2-  تغییر رنگ :

هرگاه دو محلول بی رنگ را مخلوط کنیم و یک ماده ی رنگی تولید شود یا براثر مخلوط کردن دو ماده ی رنگی، رنگ اولیه از بین برود یا کم رنگ شود، یک تغییر شیمیایی روی داده است ( ریختن ید بر روی نشاسته یا سیب زمیتی که رنگ آن را آبی می کند).

3- در تغییر شیمیایی نور و گرما آزاد می شود :

درسوختن گاز در اجاق یا چراغ گاز - درسوختن منیزیم ( نور شدید - فلاشهای عکاسی قدیمی  )

 4- پختن غذا ( کباب کردن ) :

در پختن غذا یا کباب کردن هم یک تغییر شیمیایی روی می دهد.

 5- خروج گاز :

اگر دو یا چندماده ی شیمیایی را با هم مخلوط کنیم و گاز تولید شود، یک تغییر شیمیایی روی داده است مانند جوش شیرین و سرکه که  گار کربینیک یا دی اکسید کربن آزاد می شود.

توجه : وقتی آب را گرم می کنیم، بخار می شود یعنی به شکل گاز درمی آید که یک تغییر فیزیکی است.

نکات مهم :

1- هرگاه انجام تغییر شیمیایی زمان زیادی طول بکشد، به آن تغییر شیمیایی کند می گویند.

2- هرگاه انجام تغییر شیمیایی زمان کمی طول بکشد به آن تغییر شیمیایی تند می گویند.

 سوالات اضافه :

1- سوختن چوب چه نوع تغییری است؟ چرا؟ تغییر شیمیایی چون چوب به جسم جدیدی ( کربن ) تبدیل می شود.

2- بریدن چوب چه نوع تغییری است؟ تغییر فیزیکی

3- آیا با تبخیر آب، مولکولهای آن تغییر می کنند؟ تبخیر چه نوع تغییری است؟ خیر. تبخیر یک تغییر فیزیکی است..

4- اگر نان را بسوزانیم، مزه و رنگ آن تغییر می کند. سوختن نان چه نوع تغییری است؟ تغییر شیمیایی

5- زنگ آهن چگونه به وجود می آید؟ در اثر رطوبت، آهن با اکسیژن هوا ترکیب شده و زنگ می زند یعنی ماده ی جدیدی به وجود می آید.

6- نام علمی زنگ آهن چیست؟ اکسید آهن

7- چه عواملی سبب زنگ زدگی آهن می شود؟ رطوبت، رنگ نکردن رویه ی آهن

8- کیفیت آهنی که زنگ می زند چه تغییری می کند؟ کیفیت آهن ضعیف تر می شود

9- زنگ زدن آهن چه زیانهایی دارد؟ استحکام آهن را کمتر می کند. وسایل آهنی از بین می روند.

10- یرای جلوگیری از زنگ زدن آهن چه باید بکنیم؟ باید آهن را از رطوبت دور نگهداریم. با رنگ کردن سطح آهن از زنگ زدن آن جلوگیری کنیم. 

11- آیا تغییر شیمیایی یک ماده به زمان نیاز دارد؟ بلی.

12- یک تغییر شیمیایی کند نام ببرید؟ زنگ زدن آهن

13- یک تغییر شیمیایی تند نام ببرید؟ سوختن چوب

14- چرا به خمیر، خمیرترش ( مخمر ) اضافه می کنند؟ تا خمیر ورآمده، نان خوشمزه تری به دست آید.

15- خمیرترش ( مخمر ) چه می کند؟ خمیر را تجزیه کرده و مقداری گازکربنیک تولید می کند که این گاز کربنیک سبب ورآمدن خمیر می شود. از خمیر ورآمده نان بهتر و خوشمزه تری به دست می آید.   

16- تغییر شیمیایی مفید به چه تغییری می گویند؟ هرگاه در اثرتغییر شیمیایی ماده ی مفیدی به دست آید، به آن تغییر شیمیایی مفید می گویند مانند درست کردن ماست از شیر.

17- تغییر شیمیایی مضر به چه تغییری می گویند؟ هرگاه در اثر تغییر شیمیایی ماده ی غیرمفیدی به دست آید یا کیفیت ماده بدتر شود، به آن تغییر شیمیایی مضر می گویند مانند کپک زدن نان، ترش شدن شیر.

18- نام دیگر گاز کربنیک چیست؟ دی اکسید کربن  یا  کربن دی اکسید.

19- از گازکربنیک چه استفاده ای می شود؟ برای خاموش کردن آتش ( از کف گازکربنیک )

20- گرما چه تاثیری در تغییرات شیمیایی دارد؟ گرما تغییرات شیمیایی را تندتر می کند.

21- وقتی قند را می سوزانیم، چه تغییراتی روی می دهد؟ ابتدا قند به شکل مایع در می آید که یک تغییر فیزیکی است و سپس می سوزد که یک تغییر شیمیایی است.

22- مراحل تهیه ی دوغ گازدار به شرح زیر است. نوع تغییر در هر مرحله را در مقابل آن بنویسید:

الف- ابتدا یک لیوان شیر و یک لیوان آب نیم گرم را باهم مخلوط می کنیم (                      ). 

ب- یک لیوان ماست و کمی نمک را با هم مخلوط می کنیم (                     ).

پ- مخلوط شیر و ماست را در یک بطری می ریزیم و در محل گرمی می گذاریم (                   ).

ت- پس از یک هفته دوغ گازدار به دست می آید (                     ). 

23- چند تغییر فیزیکی کند نام ببرید؟ فرسایش خاک - تشکیل ابر و باریدن باران - یخ زدن آب - تبخیر آب دریاها

24- کپک زدن نان چه نوع تغییری است؟ تغییر شیمیایی  

25- این اصطلاحات را به خاطر بسپارید ( این ها همه تغییرات فیزیکی است ).

تبدیل جامد به مایع >> ذوب

تبدیل مایع به گاز  >> تبخیر

تبدیل گازبه مایع   >> میعان

تبدیل مایع به جامد >> انجماد

تبدیل جامد به گاز >> تصعید

تبدیل گاز به جامد >> چگالش

  توجه : تنها به این سوالات اکتفا نکنید و حتما کتاب درسی خود را نیز به دقت بخوانید.