سوالات فصل دهم علوم تجربی : خاک با ارزش

  با یاد و نام خدا

  سوالات فصل دهم : خاک با ارزش

=============

1- خاک چیست؟ مواد دانه ریزی که ریشه ی گیاهان می توانند در آنها رشد کنند خاک می گویند.

2- خاک بزرگترین منبع طبیعی تولید غذا برای انسان و بسیاری از جانداران است.

3- یکی از روش های نشکیل خاک، خرد شدن سنگها است.

4- سنگها براثر هوازدگی خرد شده و تجزیه می شوند.

5- سنگها در طول سالها براثر وزش باد، ریزش کوه یا حرکت به همراه آب با هم برخورد کرده و خرد می شوند. مواد خرد شده براثر تغییر شیمیایی به خاک تبدیل می شوند.

6- برای تشکیل لایه ای از خاک به قطر یک سانتی متر، بیش از 200 سال زمان لازم است.

7- سنگها چگونه خُرد می شوند تا خاک به وجود بیاید؟ سنگها در طول سالیان دراز به چند طریق خرد می شوند :

    الف- سنگها روزها در زیر نور خورشید گرم شده و شب ها سردشده و ترک برمی دارد و در طول سالیان دراز خُرد می شوند.

    ب- آب در زمستان در بین ترک سنگها یخ زده و سنگها را خُرد می کند.

    پ- ریشه ی گیاهان سبب خُرد شدن سنگها می شود.  

    ت- فشار سنگهای بالایی  سنگهای زیری را خرد می کند.

    ث- قرار گرفتن سنگها در مسیر آب رودها و رودخانه ها و برخورد آنها با هم سبب خرد شدن سنگها می شود.

    ج- جانوران برای درست کردن لانه زمین را سوراخ کرده و سبب شکسته شدن سنگها می شوند.

    چ- سنگها براثر هوازدگی خرد شده و تجزیه می شوند.

8- عوامل موثر در تشکیل خاک کدامند؟ خرد شدن فیزیکی - موجودات زنده ( گیاهان - جانوران ) - تغییرات دما ( یخ زدن ).

9- ریشه ی گیاهان چگونه سبب خرد شدن سنگها می شوند؟ ریشه ی گیاهان رشد کرده و به داخل شکاف سنگها می روند. به مرو زمان ریشه بزرگتر شده و سنگها را می شکند تا برای خود جا باز کند.

10- آیا نوع سنگ در مقدار خاکی که تشکیل می شود تاثیر دارد؟ بلی. از سنگ نرم خاک بیشتری تولید می شود.

11- چرا خاکها رنگهای متفاوت دارند؟ چون از خرد شدن سنگهایی با جنس مختلف به وجود می آیند.

12- خاک در بیابانها تشکیل می شود یا در جاهای پرباران و مرطوب؟ چرا؟ در جاهای پرباران و مرطوب. زیرا در این نواحی سنگها خیس بوده و زودتر خرد می شوند. به همین دلیل در مناطق خشک و گرم ساختمانهای قدیمی بیشتری دیده می شوند.

13- دو عامل اصلی تخریب سنگها و تشکیل خاک چه هستند؟ دما و رطوبت.

14- فشار سنگهای بالایی چه اثری در تشکیل خاک دارد؟ فشار سنگهای بالایی سبب تخریب سنگهای زیری و تشکیل خاک می گردد.

15- آیا آب از همه ی خاکها به یک اندازه و با یک سرعت عبور می کند؟ خیر. آب از ماسه و شن که دانه های درشتی دارند، با سرعت بیشتری عبور می کند.

16- میزان چذب آب ( ذخبره ی آب ) در خاک باغچه بیشتراست یا در ماسه و شن؟ در خاک باغچه.

17- اگر برگها روی زمین بریزند چه می شود؟ برگها تغییر کرده رنگ آنها تیره شده به طوری که صورت اولیه ی گیاه در آن مشخص نیست ( ص 82 ).

18- گیاخاک چه تاثیری در کشاورزی دارد؟ گیاخاک قدرت نگهداری آب را زیاد می کند، فضای خالی بین ذرّات خاک را افزایش می دهد و سبب نفوذ هوا به داخل خاک می شود، که برای رشد گیاهان بسیار مفید است. گیاخاک مواد مناسب و لازم برای رشد گیاهان را دارد.

19- گیا خاک در کدام قسمت خاک قرار می گیرد؟ در قسمت بالای خاک یا خاک رویی.

20- خاک رویی یعنی چه؟ به بخش بالایی خاک که دارای گیاخاک، مواد معدنی مورد نیاز گیاه است، خاک رویی می گویند.

21- در کشاورزی خاک رویی مهم است یا خاک زیری؟ چرا؟ خاک رویی. چون دارای گیاخاک و املاح موجود در خاک است.

22- هرچه خاک دانه ریزتر باشد، دیرتر ته نشین شده و آب گل آلود است.

23- باقیمانده ی گیاهان که درون خاک قرار می گیرد به مرور زمان می پوسد و مخلوط تیره رنگی به دست می آید که گیاخاک نام دارد.

24- چرا خاک رس برای کشاورزی مناسب نیست؟ دانه های خاک رس پس از خیس شدن به هم می چسبند و ریشه ی گیاه نمی تواند در آن رشد کرده و غذای مورد نیاز را از زمین بگیرد.

25- چه نوع خاکی برای کشاورزی مناسب است؟ خاکی که به مقدار مساوی دارای ماسه، خاک رس وگیاخاک باشد، برای کشاورزی مناسب است مانند خاک باغچه.

26- چرا خاک باغچه برای رشد گیاه مناسب است؟ وجود خاک رس آب را نگه می دارد. وجود ماسه سبب نفوذ پذیری خاک می شود و گیاخاک مواد مورد نیاز گیاه برای رشد را تامین می کند ( ص 83 ).

27- فرسایش خاک یعنی چه؟ از بین رفتن خاک رویی براثر عوامل مختلف را فرسایش خاک می گویند.

28- چه عواملی باعث فرسایش خاک می شود ؟  آب های جاری مثل رودها و سیلاب ها که خاک را کنده و باخود می برد. کارها یی چون شخم نا مناسب، آبیاری نادرست، شیب زمین، از بین رفتن پوشش گیاهی، تبدیل زمینهای کشاورزی و باغ ها به ساختمان، کارخانه و ساخت جاده ها، حوادث و بلایای طبیعی مانند زلزله و آتشفشان، باعث فرسایش خاک و از بین رفتن آن می شود.

29- چگونه می توانیم از فرسایش خاک جلوگیری کنیم؟ درختان را قطع نکنیم چون ریشه ی آنها سبب استحکام خاک می شود. شخم زدن مناسب سبب جلوگیری از فرسایش خاک می شود. از چرای زیاد دامها در یک منطقه جلوگیری کنیم تا پوشش گیاهی از بین نرود ( ص 84 ).

آیا می دانید که :

1- چه نوع خاکی برای  کشاورزی مناسب تر است؟ خاکی که به مقدار مساوی دارای ماسه، خاک رس وگیاخاک باشد برای کشاورزی مناسب تر است زیرا، سرعت نفوذ و حجم ذخیره ی آب در این نوع خاک بیشتر است.

2-  پوشش گیاهی چه فایده ای دارد؟ جلو فرسایش خاک را می گیرد و ترکیب مواد آلی حاصل از باقی‌مانده‌های گیاهی که مرتباً به خاک افزوده می‌شوند سبب تقویت خاک می شوند.

3- در تشکیل خاک هم تغییرات شیمیایی و هم تغییرات فیزیکی بر روی سنگها اثر دارد.

4- هر چه رنگ خاک تیره تر باشد، مقدار گیاخاک آن بیشتر است. مقدار گیاخاک در خاک مزارع، باغ ها و باغچه ها زیاد و در خاک های بیا بانی بسیار کم است.   

5- برای تامین غذای مورد نیاز دامها چه باید کرد؟ باید محل چرای دامها را در فاصله ی زمانی مناسب تغییر داد و چراگاهها را با فاصله ی زمانی مناسب، به چرای دامها اختصاص داد.

توجه : تنها به این سوالات اکتفا نکنید و حتما کتاب درسی خود را نیز به دقت بخوانید.

سوالات علوم تجربی

   با یاد و نام خدا 

  سلام اولیای عزیز و شب به خیر. نمونه سوالاتی برای  فصل 3و5و6 علوم تجربی روی وبلاگ و صفحه ی گروه می گذارم تا بتوانید برای آمادگی بچه ها برای آزمون روز یکشنبه یا آزمونهای بعدی استفاده نمایید. فصل 4 را قبلا روی وبلاگ و صفحه ی گروه گذاشته ام. موفق باشید. 

 

 

 

 

 

 

سوالات فصل پنجم : حرکت بدن

  با یاد و نام خدا

  سوالات فصل پنجم : حرکت بدن

=============

1- اگر بازو و ساعد خود را لمس کنید، چه چیزهایی را زیر پوست خود حس می کنید؟ بخشهای سخت و نرمی را حس می کنیم.

2- فسمتهای نرمی که  زیر دست حس می کنید چه هستند؟ ماهیچه ها

3- بخشهای سفتی که  زیر دست حس می کنید چه هستند؟ استخوان ها

4- وقتی ساعد خود را خم می کنید، چه تفاوتی روی بازو و زیر آن حس می کنید؟ روی بازو برجسته و پشت آن صاف می شود.

5- وقتی ساعد را خم می کنید، ماهیچه های روو زیر بازو چه تغییری می کنند؟ ماهیچه ی روی بازو کوتاه شده و ماهیچه ی پشت بازو کشیده می شود.

6- استخوان ساعد چگونه به حرکت درمی آید؟ با حرکت دو ماهیچه ی روی بازو و ماهیچه ی پشت بازو.

7- ساعد دست از چند استخوان درست شده است؟ ساعد از دوبخش درشت نی و نازک نی درست شده است.

8- ساق پا از چند استخوان درست شده است ؟ ساق پا هم مانند ساعد از دوبخش درشت نی و نازک نی درست شده است.

9- ماهیچه چیست؟ ماهیچه همان گوشتی هستند که ما به عنوان غذا می خوریم.

10- ماهیچه ها به ............... وصل هستند ( استخوانها ).

11- وقتی ماهیچه کوتاه می شود چه اتفاقی می افتد؟ استخوانی را که به آن وصل است می کشد و استخوان به حرکت درمی آید.

12- ماهیچه ها چه می کنند؟ ماهیچه ها کارهایی مانند دویدن، پلک زدن، تنفس، حرف زدن، راه رفتن و ...، را امکان پذیر می کنند.

13- چند نوع ماهیچه داریم؟ سه نوع ماهیچه های اسکلتی، ماهیچه های قلب و ماهیچه های معده ( دستگاه گوارش ).

14- ماهیچه های اسکلتی کدام ماهیچه ها هستند؟ ماهیچه هایی که به استخوانها وصل هستند و آنها را به حرکت درمی آورند. این ماهیچه ها ارادی هستند و با اراده ی ما حرکت می کنند مانند ماهیچه ای پا و دست.

15- ماهیچه های قلب چه می کنند؟ سبب تپش قلب شده و خون را در رگها به حرکت درمی آورند.

16- ماهیچه های معده ( دستگاه گوارش ) چه می کنند؟ به گوارش ( هضم ) غذا کمک می کنند.

17- اگر انگشتان، زاتو و سر خود را لمس کنید، چه حس می کند؟ حس می کنیم زیر پوست سفت است که همان استخوانهای ما هستند.

18- بخشهای مختلف بدن مانند سرو گردن، دست، پا و...، از تعدادی استخوان تشکیل شده اند.

19- آیا استخوانها شکل و اندازه  ی یکسان دارند؟ خیر از تظر شکل و اندازه با هم تفاوت دارند.

20- کار استخوانها چیست؟ اسکلت بدن را تشکیل داده و بخشهای مهم بدن مانند مغز، نخاع، قلب و ششها را محافظت می کنند.

21- مغز به وسیله ی چه بخشی محافظت می شود؟ جمجمه

22- نخاع به وسیله ی چه بخشی محافظت می شود؟ستون مهره ها

23- قلب و ششها به وسیله ی چه بخشی محافظت می شود؟ دنده ها ( قفسه ی سینه )

24- مجموع استخوانها چه چیزی را تشکیل می دهد؟ اسکلت درونی بدن.

25- کار اسکلت استخوانی چیست؟ شکل بدن را به وجود می آورد.

26- اگر تمام دست یا پا از یک استخوان تشکیل می شد چه می شد؟ ما نمی توانستیم به خوبی آنها را حرکت دهیم.

27- مفصل چیست؟ جایی که دو استخوان به هم متصل می شوند مفصل گفته می شود.

28- کار مفصل چیست؟ خم و راست شدن ( حرکت ) استخوانها را ممکن می سازد.

29- چند مفصل را نام ببرید؟ آرنج، بازو، زانو، ران، انگشتان.

30- اگر مفصل ها نبودند چه می شد؟ استخوانها نمی توانستد خم وراست شوند.

31- ماهیچه ها چگونه به استخوانها وصل شده اند؟ به وسیله ی رشته های محکمی به نام زردپی.

32- بخش نرم دو سراستخوان چه نام دارد؟ غضروف.

33- غضروف دو سر استخوان در مفصل چه می کند؟ نمی گذارد استخوانها به هم برخورد کرده و درد ایجاد کنند.

34- بخش نرم بین مهره های ستون مهره ها چه نام دارد؟ دیسک.

35- در مفصل استخوانها چگونه به هم متصل شه اند؟ به وسیله ی رشته های محکمی به نام تاندون.

36- اگر پشت گردن و کمر خود را لمس کنید چه حس می کنید؟ برجستگی هایی که همان ستون مهره ها هستند.

37- نخاع کجا قرار دارد؟ مهره ها سوراخی دارند که وقتی روی هم قرار می گیرند مانند لوله ای می شود. نخاع درون این لوله قرار دارد.

38- اگر نخاع آسیب ببیند چه می شود؟ بدن فلج شده یا حرکت آن کند می گردد.

39- کار نخاع چیست؟ پیامهای مغز را به همه ی بدن می رساند.

40- استخوان براثر ضربه ممکن است چه آسیبی  ببیند؟ ممکن است بشکند یا ترک بردارد.

41- برای این که استخوان آسیب دیده درست جوش بخورد و ترمیم شود چه باید کرد؟ باید به پزشک مراجعه کرده و پس از عکسبرداری، آن را گچ گرفته یا آتل بندی کنند. پس آز آن باید مدتی از حرکت دادن آن خودداری کرد تا کاملا بهبود پیدا کند.

42- استخوان از چه ساخته شده است؟ استخوان زنده است و از مواد محکمی ساخته شده است.

43- چه کنیم تا استخوانهایمان خوب رشد کرده و محکم شوند؟ لبنیات ( شیر و فرآورده های آن ) بخوریم و به میزان کافی در مقابل نور خورشید قرار بگیریم.

44- برای اینکه ستون مهره هایتان آسیب نبیند چه باید بکنید؟ پشت میز صاف بنشینیم . کیف را روی دو شانه ی خود قرار دهیم. هنگام راه رفتن کمر خود را خم نکنیم. از برداشتن بار سنگین خودداری کنیم. هنگامی که در اتومبیل نشسته ایم کمربند ایمنی را ببندیم تا براثر تصادف آسیب کمتری ببینیم.

45- مغز چه می کند؟ مغز مانند یک فرمانده تمام فعالیتهای بدن را کنترل می کند حتی زمانی که خواب هستیم، مغز به کار خود ادامه می دهد.

46- کار نخاع چیست؟ نخاع نیز در کنترل فعالیتهای بدن به مغز کمک می کند.

47- چند تا از کارهای مغز را نام ببرید؟ یادگیری درس، یادآوری مطالب، حل مسئله، تنظیم ضربان قلب در حالتهای مختلف، تنظیم تعداد دم و بازدم ( تنفس ).

48- عصب چیست؟ رشته های نازکی هستند که در سراسر بدن پراکنده اند و با مغز و نخاع ارتباط دارند.

49- کار عصب ها چیست؟ فرمانهای مغز و نخاع را به تمام بدن می رسانند یا از قسمتهای مختلف بدن پیامهایی را به مغز می رسانند.

50- سلولهای عصبی از نظر شکل جه فرقی با دیگر سلولهای بدن دارند؟ سلولهای عصبی برخلاف دیگر سلولها، دراز و باریک هستند تا فرمانهای مغز و نخاع را بهتر به همه ی اندامهای بدن برسانند.

51- یک مثال برای یکی از کارهای مغز بزنید؟ فرض کنید در خیابان راه می روید، اتومبیلی را را می بینید یا صدای بوق آن را می شنوید. مغز به ماهیچه های پاهایتان فرمان می دهد که با سرعت بیشتری حرکت کرده و شما را از خیابان عبوردهند.

+++++++++   

سوالاتی برای یادگیری بیشتر :

1- کار استخوانها چیست؟

الف- به بدن شکل می دهند

ب- تکیه گاهی برای اندامهای نرم بدن و ماهیچه ها هستند.

پ- انقباض ماهیچه ها را تقویت کرده سب حرکت بدن می شوند.

ت- اندامهای حیاتی مانند مغز، قلب، ششها و نخاع را محافظت می کنند.

ج- محل ذخیره ی کلسیم و تولید سلولهای خونی هستند.

2- استخوان ساق دست با استخوان بازو چه فرقی دارد؟ استخوان ساق دست از دو استخوان ولی استخوان بازو از یک استخوان تشکیل شده است.

3- استخوان ساق پا با استخوان ران چه فرقی دارد؟ استخوان ساق پا از دو استخوان ولی استخوان ران از یک استخوان تشکیل شده است.

4- دوتکه بودن استخوان ساق دست و پا چه فایده ای دارد؟ سبب می شود که ساق دست و پا بتوانند به دور خود چرخش کمی داشته باشند.

5- سلولها چگونه زیاد می شوند؟ سلولها با تقسیم شدن زیاد می شوند.

6- کدام سلولهای بدن تقسیم نمی شوند؟ سلولهای عصبی.

7- چرا اگر نخاع آسیب دید بهبود پیدا نمی کند؟ چون سلولهای نخاع و سلول سایر بخشهای دستگاه عصب، تفسیم نمی شوند.

8- سلولهای عصبی چه نام دارند؟ نرون.

9- با یک مثال وضعیت مغزدر بدن را شرح دهید؟ مغز مانند مرکزتلفن یک شهر است و بخشهای مختلف بدن مانند تلفن هایی هستند که توسط سیم ( رشته های عصب ) با مرکز تلفن ( مغز ) ارتباط دارند. از طریق سیم ها مرکز می تواند با تلفن های مختلف تماس گرفته یا تلفتهای مختلف با مرکز در ارتباط باشند.

نکات مهم :   

1- حرکت هر استخوان نتیجه ی حرکت دو ماهیچه ی متقابل است یعنی هرگاه استخوانی حرکت می کند، حتما دو ماهیچه که مقابل هم قرار دارند آنرا به حرکت درمی آورند.  

2- خوردن شیرو گوشت به رشد ماهیچه ها کمک می کنند.

3- ورزش ماهیچه ها را نیرومند می کند.

4- پزشکان توصیه می کنند که برای استحکام استخوانهایمان، روزی یک لیوان شیر بنوشیم.

  توجه : تنها به این سوالات اکتفا نکنید و حتما کتاب درسی خود را نیز به دقت بخوانید.

مطلبی پیرامون چینه ها

  با یاد و نام خدا

  مطلبی پیرامون لایه های رسوبی

================== 

  لایه بندی یا چینه بندی

لایه بندی یا چینه بندی یکی از مهمترین خصوصیات سنگهای رسوبی است. طبقه یا لایه را می توان به صورت جسم ورقه مانندی تعریف کرد که دو بعدش در مقایسه با بعد سوم ( ضخامت ) زیاد است. ضخامت لایه از چندین متر تغییر می کند. از نظر ابعاد نیز طبقات متفاوتند و ممکن است تا چندین کیلومتر نیز گسترش داشته باشند. هر طبقه از طبقات مجاور خود توسط یک سری خصوصیات مشخص می‌شود. این خصوصیات ممکن است اختلاف در اندازه ی ذرات ( شیل ، ماسه سنگ و کنگلومرا و .... ) باشد و یا اینکه اختلاف درترکیب. ذغال، شیل و آهک ، سختی ، رنگ و مشخصاتی نظیر آنها سبب مشخص شدن لایه شود. در بعضی موارد نیز ممکن است دو طبقه با مشخصات مشابه، بوسیله یک طبقه نازک از یکدیگر جدا شوند.

هرچند که طبقه ممکن است از یک منطقه ی وسیع به حالت مستوی و مسطح دیده شود، ولی غالبا در نتیجه ی تاثیر نیروهای تکتونیکی، از حالت مستوی ( مسطح ) خارج شده و در حالت کلی بایستی آنرا بصورت یک سطح در نظر گرفت. وضعیت اولیه ی طبقات هنگام تشکیل معمولا به حالت شیب‌ دار در خواهند آمد. در بعضی موارد، شرایط اولیه ی رسوب گذاری طوری است که طبقه ی تشکیل شده، از همان ابتدا به حالت غیر افقی است. مثلا هنگامی که رسوب گذاری در دامنه ی دره ‌ها، قسمت های شیب ‌دار کف دریاها، روی جزایر مرجانی و در محیطهای نظیر آن انجام می شود، طبقات در حالت تشکیل نیز به صورت شیب‌ دار خواهند بود.

مشخصات طبقه

در حالت کلی می‌توان طبقه را قسمتی از سنگهای رسوبی دانست که بین دو صفحه موازی محدود است. سطح بالایی به نام سقف یا کمر بالا و سطح پایین لایه خوانده می شود. شیب و امتداد این صفحه به نام شیب و امتداد سطح لایه بندی معروف است. رُخنِمون لایه محلی است که طبقه در سطح زمین مشاهده می شود و به عبارت دیگر، فصل مشترک طبقه با سطح زمین را رُخنمون آن می گویند.

ساختمان داخلی لایه

ساختمان داخلی لایه، به شرایط فیزیکی و جغرافیایی محیط رسوب گذاری بستگی دارد و با توجه به تنوع این شرایط، در حد وسیعی تغییر می کند. در حقیقت، ساختمان داخلی لایه تابع نحوه ی قرار گرفتن ذرات تشکیل دهنده ی آن است.

قلوه سنگ : قلوه سنگ‌هایی که بوسیله رودخانه‌ها حمل می‌شوند، طوری در برابر جریان قرار می گیرند که حداقل مقاومت را داشته باشند. و بدین ترتیب، زاویه ی تمایل آنها در خلاف جهت جریان می باشد. نحوه ی قرار گرفتن فسیل‌ها نیز تابع جریان آب است. مثلا صدفهای طویل اغلب به موازات جریان آب رودخانه‌ها قرار می‌گیرند. صدفهایی که به شکل مخروط هستند، به طریقی قرار می گیرند که نوک مخروط، در جهت جریان باشد.

توجه : این مطلب در سطحی بالاتراز مطلب درسی شما و صرفا جهت مطالعه و آشنایی بیشتر شما با موضوع لایه های رسوبی است. برای ادای امانت، آدرس آن هم ذکر شده است.

منبع : http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page